De laatste tijd is er veel over opstellingen in de media. Bij 2doc werd een manier van opstellen getoond, en ik zie steeds meer uitingen van opstellingen op internet.

Wat is een opstelling nu eigenlijk concreet als je er nog weinig ervaring mee hebt gemaakt als mens privé of zakelijk? Een opstelling kan namelijk toegepast worden voor privé kwesties zoals liefde, relatie, persoonlijkheid issues. Maar ook voor zakelijke kwesties zoals loopbaan, team, missie-visie, en andere organisatievraagstukken.

Een opstelling ondersteunt een gesprek over voelen. Bij een opstelling wordt contact gemaakt met je fysieke, mentale, emotionele en spirituele lichaam en vanuit dit contact toont jouw lichaam, en dat van bijvoorbeeld je collega’s wat er werkelijk speelt.

Een opstelling is een visuele weergave en vertaling van wat er in jouw, je familie, je team, je organisatie echt in de onderstroom leeft. Een opstelling is onderdeel van systemisch werken en brengt het hele systeem van de vraag in beeld.

Doordat het een visuele weergave is, en we er samen naar kunnen kijken is het mogelijk er een klein beetje afstand van te nemen, te doorvoelen wat de visuele weergave wil zeggen en op basis daarvan inzichten mee te nemen en stappen te zetten vanuit die inzichten.

De visuele weergave kan echt alles zijn. Een groep mensen die je opstelling weergeven is de meest tastbare ervaring. Maar zelf werk ik ook heel graag 1-1 met blaadjes, kopjes, of wat zich aandient gedurende een coach gesprek. Het gebruiken van wat er op dat moment is geeft de meeste magische ervaring.

Deze week nog een opstelling gedaan met stokken in het bos met een cliënt en met het eten samen met een relatie! We hadden falafel besteld, en het was te veel. Er ontstond bij mijn relatie een serieuze vraag over de liefde, en we starten een opstelling met al het overgebleven eten en zaken die op tafel lagen. Het leidde voor hem en mij tot mooie inzichten hoe je familiesysteem je soms nog tegenhoudt met je eigen bezieling.

Het gaat bij de opstelling echt niet waarmee je het doet. Het gaat om de intrinsieke afstemming van opsteller en cliënt over het vraagstuk, en vertaling hiervan in een visuele weergave. Dit kan dus echt van alles zijn. Laat je niet meenemen in de verhalen dat dit iets speciaals moet zijn wat je moet aanschaffen of creëren of in elkaar knutselen. Werk met wat er op dat moment is.

Een opsteller is iemand die zelf ook contact maakt met zijn eigen fysieke, mentale, emotionele en spirituele lichaam in het contact met de cliënt(en), en de vraag die opgesteld wenst te worden. Dit is overigens niet altijd de vraag waarmee de cliënt(en) binnenkomen. Dit gaat vaak dieper.

Hiervoor heeft een opsteller als het goed is een gedegen training gedaan om zijn/haar eigen situaties te doorvoelen om de opstelling niet te laten gaan over zijn/haar issues en zich niet mee te laten nemen in bla-bla-bla van de client(en). De opsteller dient werkelijk aanwezig te kunnen blijven bij de opstelling om te doorgronden waar het werkelijk om gaat hier.

Vanuit een grondhouding dat de opsteller ook de oplossing (nog) niet weet, en een stevige basis om zelf niet weg te schieten in zijn eigen vluchtroutes, kan de opsteller gaan resoneren met wat zich in de opstelling aandient. Hij/zij kan daarbij ondersteunen wat een volgende stap zou kunnen zijn. Welk element is nog niet gezien is, maar wel een plek heeft in de opstelling, welk element bijdraagt aan een inzicht. Als de opstelling vloeiend loopt en het hele systeem op de foto komt lijkt de opsteller lui aanwezig. Waar het om gaat is dat de opsteller degene is die de veiligheid in de groep bewaakt, en maakt dat er kwetsbare zaken getoond worden. Hiervoor dient hij/zij zelf ook kwetsbaar aanwezig te durven zijn.

Als opsteller dien je dus lichaamswerk eigen gemaakt te hebben, groepsdynamische ervaring te hebben, (team)coaching ervaring te hebben. Je dient onderstroomse signalen te durven uiten met aandacht, zorg en respect voor je client(en). Hiervoor dien je goed rapport en contact met de ander(en) te kunnen maken. En hierbij een duidelijk contract hebben tot hoe ver je kunt gaan.

Een opstelling heeft in mijn optiek ook altijd een leidend persoon die de focus heeft. In zakelijke context werk ik ook altijd met een contactpersoon binnen de organisatie, en samen met deze persoon begeleiden we de opstelling. Hij vanuit zijn kennis en kunde onderstrooms en bovenstrooms over het team of de organisatie, ik over het opstellingen fenomeen zelf. Ik ga niet zomaar voor een groep staan zonder gedegen voorbereiding met deze contactpersoon en de afspraak dat deze contactpersoon ook bij de opstelling aanwezig is. Dit heb ik overigens zelf ook moeten leren om te eisen.

Een opstelling is toe te passen in combinatie met allerlei andere werkvormen. Het gaat echt om de intrinsieke motivatie van opsteller en client(en) om het werkelijk te laten gaan over voelen. Zelf vind ik de liberating structures een geweldige toevoeging om situaties uit de praatdiscussies te halen, en naar het voelen te brengen. Als je tijd hebt in de vakantie, check deze website eens: http://www.liberatingstructures.com/

Wil je een keer een opstelling ervaren, of wordt je door dit artikel ergens getriggerd op een situatie die speelt, laat het me weten. www.vindtocht.nl.

Een fijne vakantie gewenst als je nog gaat met veel mogelijkheden om eens heerlijk te ontspannen. Vanuit ontspannen ontstaan vaak onze grootste inzichten!